Liczebniki
Liczebniki
W języku hebrajskim, podobnie jak w polskim, mamy liczebniki główne i porządkowe.
Liczebniki główne występują w dwóch rodzajach, męskim i żeńskim, i dodaje się je do rzeczowników zgodnie z rodzajem gramatycznym.
Liczebniki główne żeńskie od 1 do 10:
| 1 | אחת / achat |
| 2 | שתיים / sztajim |
| 3 | שלוש / szalosz |
| 4 | ארבע / arba |
| 5 | חמש / chamesz |
| 6 | שש \ szesz |
| 7 | שבע \ szewa |
| 8 | שמונה / szmone |
| 9 | תשע / tesza |
| 10 | עשר / eser |
Liczebniki stawiamy zawsze przed rzeczownikiem, który występuje w liczbie mnogiej.
Jest od tej reguły jeden wyjątek – liczebnik „jeden” stawiamy zawsze PO rzeczowniku.
Na przykład: עוגה אחת / uga achat – jedno ciastko.
Ale: שלוש ילדות / szalosz jeladot – trzy dziewczynki; שבע חלות / szewa chalot – siedem chałek.
Jeżeli podajemy liczbę osób lub rzeczy, liczebnik „dwa” wystąpi w formie skróconej: zamiast שתיים / sztajim powiemy שתי / sztej, na przykład: שתי חברות / sztej chawerot – dwie koleżanki.
Trzeba pamiętać, by zgadzał się rodzaj rzeczownika i przymiotnika!
Nie ma natomiast znaczenia, czy rzeczownik jest ożywiony, czy nieożywiony.
Liczebniki żeńskie, poza tym, że służą do podawania liczby ludzi lub rzeczy, spełniają też inne zadania:
– używamy ich zawsze, gdy chcemy podać jakiś numer – telefonu, paszportu, autobusu lub domu, nieważne czy długi, czy krótki.
Na przykład: הבית ברחוב ביאליק חמש / habajt birechow Bialik chamesz – dom przy ul. Bialika 5.
– dłuższe ciągi cyfr, jak numery kont czy telefonów, podajemy wymieniając po kolei każdy liczebnik osobno.
– liczebniki żeńskie służą do podawania godzin, na przykład: השעה תשע בערב / haszaa tesza baerew – jest godzina dziewiąta wieczorem.
– liczebników żeńskich używamy do odliczania, na przykład: אחת, שתיים,
שלוש! / achat, sztajim, szalosz! – Raz, dwa, trzy!
Liczebniki główne męskie od 1 do 10
| 1 | אחד / echad |
| 2 | שניים / sznajim |
| 3 | שלושה \ szlosza |
| 4 | ארבעה \ arbaa |
| 5 | חמישב / chamisza |
| 6 | שישה / szisza |
| 7 | שבעה / sziwa |
| 8 | שמונה / szmona |
| 9 | תשעה / tisza |
| 10 | עשרה / asara |
Podobnie jak w przypadku liczebnika żeńskiego, stawia się je przed rzeczownikiem, z wyjątkiem liczebnika „jeden”.
Powiemy więc: בית אחד / bajt echad – jeden dom; שלושה חדרים / szlosza chadarim – trzy pokoje; חמישה ילדים / chamisza jeladim – pięcioro dzieci.
Podobnie jak w przypadku liczebników żeńskich, „dwa” skraca się, jeżeli występuje z rzeczownikiem.
Nie użyjemy więc wtedy formy שניים / sznajim, lecz שני / sznej, na przykład: שני חברים / sznej chawerim – dwaj koledzy.
W liczebnikach męskich najczęściej podaje się ceny, na przykład:
עשרה שקלים / asara szkalim – dziesięć szekli.
To poprawna forma, jednak będąc w Izraelu zauważycie pewnie, że wiele osób jej nie przestrzega, i potocznie używa formy żeńskiej – עשר שקל / eser szekel.
Także wiele nazw miar i wag jest rodzaju męskiego: חמישה קילומטרים / chamisza kilometrim – 5 kilometrów; עשרה ליטר / asara liter – 10 litrów.
Liczebników męskich używamy do podawania dat – dni w miesiącu, na przykład: חמישה באוקטובר / chamisza beoktober – 5 października.
Liczebniki główne od 11 do 20 żeńskie
| 11 | אחת עשרה / achat esre |
| 12 | שתיים עשרה / sztejm esre |
| 13 | שלוש עשרה / szlosz esre |
| 14 | ארבע עשרה / arba esre |
| 15 | חמש עשרה / chamesz esre |
| 16 | שש עשרה / szesz esre |
| 17 | שבע עשרה \ szwa esre |
| 18 | שמונה עשרה / szmone esre |
| 19 | תשע עשרה / tsza esre |
| 20 | עשרים / esrim |
Liczebniki główne od 11 do 20 męskie
| 11 | אחד עשר / achad asar |
| 12 | שניים עשר / sznejm asar |
| 13 | שלושה עשר / szlosza asar |
| 14 | ארבעה עשר / arbaa asar |
| 15 | חמישה עשר / chamisza asar |
| 16 | שישה עשר / szisza asar |
| 17 | שבעה עשר / sziwa asar |
| 18 | שמונה עשר / szmona asar |
| 19 | תשעה עשר / tisza asar |
| 20 | עשרים / esrim |
Gdy chodzi o liczebniki hebrajskie od 11 do 20, zasady ich stosowania są bardzo podobne, co w przypadku liczebników od 1 do 10.
Nadal obowiązuje podział na dwa rodzaje – męski i żeński.
Dlatego trzeba pamiętać o dopasowaniu liczebnika do rzeczownika pod względem rodzaju.
Na przykład: אחת עשרה רכבות / achat esre rakawot – jedenaście pociągów; אחד עשר מטוסים / achad asar metosim – jedenaście samolotów.
Liczebników żeńskich używamy nadal wszędzie tam, gdzie nie łączą się z konkretnym rzeczownikiem, czyli np. kiedy odliczamy, mówimy na głos działania matematyczne lub podajemy numer domu: הדירה מספר חמש עשרה / hadira mispar chamesz esre – mieszkanie numer piętnaście.
Używamy ich także do podawania godzin: השעה שתים עשרה וחצי / haszaa sztejm esre wacheci – jest godzina 12:30.
